Οι ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές είναι μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από την παρουσία ιδεοληψιών (επαναλαμβανόμενων, ανεπιθύμητων σκέψεων, εικόνων ή παρορμήσεων) και ψυχαναγκασμών (επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών ή νοητικών πράξεων που το άτομο αισθάνεται υποχρεωμένο να εκτελέσει). Αυτές οι σκέψεις και συμπεριφορές προκαλούν σημαντική δυσφορία, επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και είναι συνήθως δυσανάλογες προς τις πραγματικές περιστάσεις.
ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
Obsessive-Compulsive Disorders
OCD
- Γενετική προδιάθεση.
- Δυσλειτουργίες στις νευρωνικές συνδέσεις στον εγκέφαλο (π.χ., στον προμετωπιαίο φλοιό και τα βασικά γάγγλια).
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως στρεσογόνα γεγονότα ή τραύματα.
- Σκέψεις: Επίμονες ιδεοληψίες που το άτομο αναγνωρίζει ως παράλογες, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει.
- Συμπεριφορές: Τελετουργικές πράξεις ή ψυχαναγκασμοί που παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα.
- Συναισθήματα: Δυσφορία, άγχος ή αίσθηση ανησυχίας όταν δεν εκτελούνται οι ψυχαναγκασμοί.
Βασίζεται σε ψυχιατρική αξιολόγηση με βάση το DSM-5 και τον εντοπισμό των ιδεοληψιών και ψυχαναγκασμών που προκαλούν δυσλειτουργία.
- Ψυχοθεραπεία: Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) με τεχνικές έκθεσης και πρόληψης απάντησης (ERP).
- Φαρμακευτική αγωγή: Επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) ή τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
- Εναλλακτικές θεραπείες: Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί επεμβατική νευροχειρουργική ή διακρανιακή μαγνητική διέγερση (TMS).
- Ιδεοληψίες: Παρεμβατικές και ανεξέλεγκτες σκέψεις ή παρορμήσεις που είναι ενοχλητικές και προκαλούν άγχος (π.χ., φόβος μόλυνσης, ανησυχία για τάξη ή συμμετρία, επιθετικές σκέψεις).
- Ψυχαναγκασμοί: Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις που εκτελούνται για να μειώσουν το άγχος που προκαλείται από τις ιδεοληψίες (π.χ., πλύσιμο χεριών, έλεγχος κλειδιών, προσευχές, καταμέτρηση).