Το σύμπλεγμα προσβολής της μεμβράνης (membrane attack complex – MAC) στην ιατρική και ανοσολογία αναφέρεται σε μια ομάδα πρωτεϊνών του συμπληρωματικού συστήματος που σχηματίζουν μια δομή ικανή να προκαλεί λύση των κυττάρων. Αυτό το σύμπλεγμα ενεργοποιείται στο τελικό στάδιο της συμπληρωματικής οδού και καταστρέφει τα παθογόνα εισβάλλοντας στην κυτταρική τους μεμβράνη και δημιουργώντας πόρους σε αυτήν, οδηγώντας σε κατάρρευση της ωσμωτικής ισορροπίας και τελικά σε λύση (διάλυση) του κυττάρου.
Σχηματισμός και λειτουργία:
- Το MAC σχηματίζεται μέσω διαδοχικής ενεργοποίησης των πρωτεϊνών του συμπληρώματος (C5 έως C9):
- Με την ενεργοποίηση του συμπληρώματος, το C5 διασπάται, απελευθερώνοντας το C5b.
- Το C5b προσδένεται στις επόμενες πρωτεΐνες (C6, C7, C8 και πολλαπλές μονάδες C9), σχηματίζοντας ένα σύμπλεγμα. Αυτό το σύμπλεγμα δημιουργεί πόρους στη μεμβράνη του παθογόνου κυττάρου, προκαλώντας τη διαπερατότητα της μεμβράνης και τον θάνατο του κυττάρου.
Σημασία: Το σύμπλεγμα προσβολής της μεμβράνης είναι βασικό μέρος της ανοσολογικής άμυνας και προστατεύει τον οργανισμό από παθογόνα, όπως βακτήρια και ιούς. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει βλάβη και σε φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού, εάν δεν ελέγχεται σωστά η ενεργοποίηση του συμπληρωματικού συστήματος, οδηγώντας σε αυτοάνοσες ή φλεγμονώδεις καταστάσεις.